Borsa; kıymetli evrak ve ticari mal alışverişinin gerçekleştirildiği yerdir. Halka açık şirketlerin hisselerinden bonolara, fonlardan tahvillere ve emtia denilen mallara kadar pek çok şey buna dâhildir. Borsada bunlar işlem görür. Yatırımcı grubunu satıcı ve alıcılar oluşturur. Alıcı hisseyi almak amacıyla işlem yapar. Satıcının amacı ise elinde bulunan hisseden kâr elde etmek için onu satmaktır.
İşlemler elektronik ortam üzerinden sağlanır. Emirler aracılar tarafından piyasaya iletilir. Satıcılar en düşük, alıcılar ise en yüksek fiyatı belirlerler. Aracılar emirleri alarak piyasaya göndermekten sorumludur.
Borsa mekanizması bu şekilde arz-talep oluşturulması üzerine kuruludur. Fiyatlar da bu arz-talep dengesi doğrultusunda şekillenir. Belirli kurallar çerçevesinde çalışır. Satıcı ile alıcı arasında bağlantı kurar.
Nasdaq, NYSE, Borsa İstanbul, Euronext Paris; hepsi kendine ait özelliklere sahip borsalardır. BIST 100, S&P 500 ve benzeri gösterge endeksleri vardır. ‘Borsa rekor kırdı’ veya ‘borsa düştü’ gibi haberler yapılmasına bunlar sebep olur. Önemli şirket hareketleri bu endeksi hareket değiştirir. Piyasayla ilgili fikir edinmek isteyenler endeksleri takip etmelidir.
Borsa Ne İşe Yarar?
- Borsa özellikleri içinde ön plana çıkan şeylerden biri; halka açık olan şirketlere ait hisselere herkesin erişebilmesine olanak vermesidir. Satıcılar ve alıcılar borsada bu hisseleri alıp satabilmek için buluşur. Borsa bir denetim mekanizmasına tâbîdir. Bundan dolayı insanlar burada paralarını değerlendirirken kendini güvende hisseder.
- Kurumsal, bireysel veya günlük yatırımcı olması fark etmeksizin herkes borsada hisse alabilir.
- Belirli bir kâr sahibi olanlar hisse senetlerini borsada satabilir.
- Para toplamak isteyen bir şirket, mülkiyetinin bir bölümünü borsada satma kararı alır. Buna ‘halka arz’ adı verilir. Şirket hisselerini halka arz vasıtasıyla açar. Böylelikle hem yatırımcıların hem de şirketin para kazanması mümkün olur.
Borsada Yatırım Nasıl Yapılır?
Borsa yatırımı konusunda bilinmesi gereken temel şey, fiyatlar düşük olduğu zaman satın almak, fiyatlar yükselince satış yapmaktır. Bununla kâr elde edilir.
Öte yandan borsada yatırım yapacak olan kişi riskleri göze almalıdır. Kısa ve uzun vâdeli risklerin hesaba katılması lâzımdır. Çünkü hisselerin âniden yükselmesi veya düşmesi mümkündür.
Borsada nelere yatırım yapılır? sorusunun cevabı ise özetle şöyledir:
- Tahvil
- Hisseler
- Repo
- Bono
- Varant
- Eurotahvil
- Gayrimenkul sertifikaları
- Borsa yatırım fonları
- Opsiyon sözleşmeleri
- Vâdeli işlem sözleşmeleri
Borsaya Nasıl Girilir?
Borsaya nereden başlanır? diye düşünüyorsanız izlemeniz gereken adımlar anahatlarıyla şöyledir:
- Öncelikle bir aracı kurum üzerinden hesabınızı oluşturmalısınız.
- Yatırım hesabınızı hangi banka veya aracı kurumdan açtırdıysanız onu SPK yani Sermaye Piyasası Kurulu’nun sayfasına girerek düzenli olarak kontrol edebilirsiniz. Fakat bunun için SPK tarafından kendisine aracılık izni verilmiş bir kurumu tercih etmelisiniz.
- Hesabı açtırdığınız sırada risk bildirim formunu ve çerçeve sözleşmesini harfi harfine okumalı, ondan sonra imza atmalısınız.
- Borsada yatırım yapmak için hesabınız hazır duruma gelecektir.
- İstediğiniz miktarda parayı yatırabilir, ilgilendiğiniz hisselerin alım-satımına başlayabilirsiniz. Yâhut bir müddet sektörleri ve piyasayı incelersiniz. Böylece hangilerinin yatırım açısından sizin için daha uygun olduğunu belirleyip o yönde ilerlersiniz.
- Borsada yatırım yaparak vâdesi geldiği zaman size daha fazla kazanç sağlayabilir. Ancak borsa ve para yönetimi hakkında ayrıntılı bilgiye sahip değilseniz bu işlere girmemeniz önerilir.
- Borsa eğitimi konusunda kendinizi geliştirmek adına sanal hesaplardan (borsa üzerine yazılan sanal oyun uygulamalarından), videolardan, kitaplardan yararlanmanız tavsiye edilir.
Borsada Nelere Dikkat Edilmeli?
Borsada dikkat edilmesi gerekenler kısaca şu şekildedir:
- Borsaya kredi veya borç gibi geri ödemeniz gereken parayla girmeyin.
- Borsaya para yatırdıktan sonra onu unutmanız lâzımdır. Kendinizi elde edeceğiniz gelire şartlandırmamalısınız.
- Bilmediğiniz yatırım araçlarından uzak durun.
- Başkalarının hisse tavsiyelerine göre hareket etmeyin. Kendi yatırım stratejilerinizi dikkate alın.
- Alım-satım işlemlerinizi fiyat grafiklerinin dip ve tepe noktalarından yapmamaya özen gösterin.
- Beklediğiniz hedefe ulaşınca daha fazlası için beklemeyin.
Bununla birlikte sabırlı bir yatırımcı olun, aceleci davranmayın ve iyice araştırmayı ihmal etmeyin. Yatırımı eski zamanlarda büyüklerimiz bankada somut olarak kağıt almak ile yaparlarmış. Şimdi birçoğumuzun aklında bile canlanmayan dönemlerin aksine gelişen online bankacılık, borsa adına da birçok alternatifi beraberinde getirdi. Yatırım tavsiyesi vermenin suç olduğunu akıldan çıkarmaksızın en kullanışlı borsa kanalını kullanmaya önem vermelisiniz.
Devamlı analiz edip okumak ve gözlemlemek de başarıyı daha da yakınlaştıracaktır.
Not: Yatırım tavsiyesi değildir! 🙂
Öğrenci Kürsüsü Editör
Yorum Yaz